Rus igali,harþit Savunmasý veTopal Osman.

Topal Osman balkan harbi sýrasýnda bedelli askerlik olmasýna, ailesinin bedelli askerlik yap demesine raðmen balkan harbine katýlmýþ ve balkan harbinde bacaðýndan yaralanmýþtýr. Bu gazilik ona Topal Osman lakabýnýn takýlmasýna vesile olmuþ ve topal Osman Aða olarak anýlmýþtýr. Topal Osman Osmanlý imparatorluðu birinci dünya savaþýna girince meþhur iki alman gemisi kopen ve berslav Akdeniz’i geçiyor, egeyi geçiyor, Çanakkale’yi geçiyor, Ýstanbul’da Osmanlý topraklarýna geliyor yavuz ve midilli adýný veriyoruz sonrada kara denize açýlýyor Rus tersanelerini Rus kýyýlarýný bombalayýnca da fiili olarak Osmanlý imparatorluðu savaþa girmiþ oluyor savaþa girince cepheler açýlýyor cephelerden biriside bizim doðu Anadolu da doðu ana doluda ki savaþýmýzda bizim bir sýfýr ,iki sýfýr beklide on sýfýr maðlup olarak baþladýðýmýz savaþ olarak baþlamýþ oluyor.Sebebini ney diye soracak olursanýz acaba neden on sýfýr maðlup baþladýðýmýzýn hangi olaydan dolayý on sýfýr maðlup baþlamýþ olabiliriz ,ordu dondu ,sarý kamýþ harekatýndan dolayý sarý kamýþta ordumuz tamamen ,tamamýna yakýný donarak imha olduðundan Rus ordusunun önünde duracak bir ordu yok o topraklarý yararak harþit’e kadar gelmiþler Artvin,Trabzon,Rize geçiliyor harþit’e kadar geliniyor.Harþit çayýnda Giresunlu Gönüllüler,düzenli ordumuz yok tamamen milis askerleri teþkilatý mahsusacýlar topal Osman aða Hüseyin Avni Alpaslan yarbay Hamdi bey komutasýnda teþkilat mahsusa birlikleriyle beraber harþit hattýnda Rus ordusunu durduracak. Bakýn ordu durdurmuyor ordu yok, burada gönüllü milisler Rus ordusunun ilerlemesini durduracak, orada durduruyorlar kýran kýrana mücadele oluyor. Hatta Topal Osman o dönemde, maalesef zorluðu görüp birliði býrakan askerleri kendi milisleriyle kendi askerleriyle birlikte yakalayýp o dönemde ve daha sonrada söylenecek kara zýpkalý, kara zýpkalýlarýyla geri çevirip tekrar birliklerin içine koyacak mücadele etmelerini saðlayacaktýr. 

Dünya savaþý yýllarýnda topal Osman’ý biz doðu ana doluda ve Kafkasya hattýnda görüyoruz. harþit savunmasýndan sonrada Ruslar ilerleyemeyince 1917 de meþhur ekim devrimi de olunca Türk ordusu ileri harekat yapacak Rize Trabzon batuma kadar ilerleyecektir, hatta yine yeri gelmiþken söylemekte yarar var batumda bulunan Türkler tabi batum biliyorsunuz bilmeyenler için parantez açalým 93 harbinden sonra 77 78 Osmanlý Rus harbinden sonra Kars Ardahan Batum yaklaþýk olarak 1918 yýlýna kadar uzun bir dönem Ruslarýn elinde kalacak ve oradaki Müslümanlar bunun acýsýný çok çekecektir. Kendilerinin yetim kaldýðýný düþüneceklerdir Türk ordusu 1917-18 de ileri harekât yapýnca batumdaki Azeriler Azeri kardeþlerimiz, Müslüman kardeþlerimiz, bir tanesi Türk ordusunu beklerken þu þiiri yazacaktýr.

”çýrpýnýrdý Kara deniz bakýp Türkün bayraðýna

Ah ölmeden bir görseydim düþebilsem topraðýna,

Sýrmalar sarsam koluma, inciler dizsem yoluna

Fýrtýnalar dursun, yana bakýp Türkün Bayraðýna”

Þiirini söylüyor bu günde türkü olarak bu söyleniyor. topal Osman o dönemde teþkilatý mahsusacýdýr teþkilatý mahsusa bu günkü istihbarat teþkilatý servisimizin büyük babasý büyük dedesi o zamanki Osmanlý devletinin özel kurumu orada milis yarbayý olarak bahattin þakirin komutasýnda birliðinde o dönemde bahattin þakir itihatý terakkinin lider kadrosunda ve doðu Anadolu da görevli  deli Halit paþanýn yine ayný þekilde deli Halit paþada Kars fatihidir kazým kara Bekir’in komutanlarýndandýr 1920 yýlýndaki ileri harekatta karsý alan paþamýzdýr bil ahire birinci mecliste kel ali tarafýndan öldürülecektir mecliste ilk öldürülen kiþilerden birisidir deli Halit paþa deli Halit paþanýn komutasýnda savaþtýðýný görüyoruz Topal Osman’ýn tabi dünya savaþý bizim için bir yýkým oluyor Mondros mütarekesi imzalanýyor mütareke terk kökünden geliyor terk etmek anlamýna geliyor savaþý terk ediyoruz anlaþma imzalanýnca birlikler daðýtýlýyor askerler daðýtýlýyor Topal Osman da o dönemde ne yapacaktýr Giresun’a geri gelecektir bu dönemde topal Osman’ýn Giresun’da belediye reisliði baþkanlýðý yaptýðýný görüyoruz. Enteresandýr hemen tedbirler alýyor fuhuþla mücadele baþlatýyor frengiyle mücadele ediyor kötü iþler yapan kadýnlarý uzaklaþtýrýyor erkekleri de teþhir etme açýsýndan saçlarýný týraþ ettirerek teþhir ediyor topal Osman’ýn orda ki belediye reisliði biraz kýsa sürüyor çünkü Ýstanbul iþgal altýnda divaný harbi örfi mahkemesi kurulmuþ sýký yönetim mahkemesi kurulmuþ  teþhir sýrasýnda görevlerini demeyelim de teþhirde zaaflarý olduðu düþünülen topal Osman da onlardan birisi gýyabýnda mahkum ediliyor dolayýsýyla býrakýyor geri çekiliyor bu arada Mondros antlaþmasýnýn meþhur bir yedinci maddesi var” itilaf devletleri karýþýklýk olan yerlerde güvenliði tehlikeli gördüðü yerlerde oralarý iþkal etme hakkýna haizdiler” bizim doðu kara denizde de malum o dönemde de oldukça kalabalýk bir Rum nüfusu var tarihlerinde de orada bir Trabzon pontos Rum imparatorluðu vardý Pantos Rum cemiyetleri de var tekrar eski imparatorluðu ortaya çýkartma noktasýnda gemilerle oraya gelen Pontus cemiyeti üyeleri var kýzýl haç bünyesinde pontos kýzýl haç bünyesinde silah falanda getiriyorlar hafiften böyle Pantos bayraklarý da asýyorlar önce kýzýl haç bayraklarý asýyorlar tabi cesaret kýrýlmasý var Türklerde Müslümanlarda kimse karþýlýk veremiyor pantos bayraðýný da asýnca artýk iþ baþa düþtü noktasýnda topal Osman da orda yok topla Osman’a haber uçuruyorlar dara düþtük yetiþ imdadýmýza diye topal Osman da ayrýlmýþtý ya gýyabýnda mahkum olmuþtu ya tekrar gerisi geriye gelecek o dikilen Pontus Rum bayraðýný aþaðýya indirecek ve atýyla da çiðneyecektir. Burada bir daha böyle þeyler görmek istemiyorum diye de oradaki ilgilileri uyaracaktýr. Bu arada topal Osman doðu kara denizde kara zýpkalýlarla beraber güvenliði saðlayan bir numaralý kiþi samsun hattýndan Trabzon kadar o hatta devir dayým yapýyor yani sürekli devriye geziyor orduya geliyor orduda düzeni saðlýyor samsuna gidiyor samsunda düzeni saðlýyor gidiyor Giresun da Trabzon da düzeni saðlýyor milisleriyle beraber oralarýn Türk ve Müslüman ahalisinin rahat bir nefes almasýna vesile oluyor. bu dönemde tarih açýsýndan bizim için çok önemli Atatürk Mustafa kemal paþa samsuna çýkýyor 1919 da bu arada þunu da unutmamak lazým ilk Ýzmir iþgal edildiði zaman topal Osman telin mitingleri tertip etmeye baþlýyor hem Tirebolu da hem Giresun da Ýzmir’in iþgalini lanetleyen protesto eden mitingler yapýyor Atatürk samsuna çýkýyor ve yavaþ yavaþ bir birleriyle iletiþime geçmeye baþlýyorlar tabi milli mücadele organize edilirken daha yeni bir devlet mekanizmasý kurulamadýðýndan itilaf devletleri de milli mücadelenin baþlamamasý noktasýnda isyanlar çýkartmaya baþlýyor saðda solda aznavur isyaný iþte bozok isyaný çapanoðlu isyaný koçgiri isyaný gibi. Bunlardan bizim için önemli olan topal Osman tarihinde önemli olan koçgiri isyaný vardýr 1920 yýlýnda biliyorsunuz Sivas koçgiri bu gün dersim civarlarýnda aþiretler fýrsat bu fýrsat noktasýnda ayaklanacaklardýr düzenli ordumuz yok o dönemde dikkatinizi çekiyorum düzenli ordu olmadýðýndan dolayý mesela çapanoðlu isyanýný da  hem aznavur isyaný olsun hem çapan oðlu isyaný da bir baþka milisleri olan Çerkez ethem bastýracaktýr koçgiri isyanýnda da ordu yetersiz kaldýðýndan dolayý o dönemde sakallý Nurettin paþa ordu komutaný isyaný bastýrmakla yükümlü topal Osman dan yardým isteyecek oda birlikleriyle beraber koçgiri isyanýnýn bastýrýlmasýnda önemli vazifeler alacaktýr kendisine de ciddi manada bakýn isyan edenler milis milislerle düzenli orduyla mücadele etmek kolay deðil hele daha yeni düzenli ordu kurulmadýðýndan dolayý ancak milislerle yine milisler ciddi manada mücadele edebilir topal Osman ýn birlikleri gelince gerçekten belini kýrýyorlar yani o koçgiri aþiretinin belini kýrýyorlar hatta pusu atýyorlar topal Osman a çok sevdiði atýný öldürüyorlar topal Osman gerisi geri geliyor tekrar tepelerine biniyor sakallý Nurettin paþa anýlarýnda derki eðer topal Osman olmasaydý biz bu koçgiri isyanýnýn üstesinden gelemezdik der daha sonra Çerkez ethemle Atatürk arasýnda Mustafa kemal paþa  arasýnda hafiften bir münazaa baþlayýnca onunda korunmasý mevzu bahis olunca daha o dönemde düzenli hem ordumuz yok düzenli cumhur baþkanlýðý muhafýz alayý yok topal Osman milisleriyle beraber gönüllü olarak yavaþ yavaþ Atatürk ünde muhafýzlýðýna baþlayacaktýr.1921 yýlýnda bu arda bizim için çok önemli olan bir dönüm noktalarýndan bir tanesi karlofcadan itibaren viyana ikinci viyana kuþatmasýndan itibaren hep sürekli geriye çekildiðimiz tarihimizde 1921 yýlýnda Aðustos eylül 1921 22 gün 22 gece süren Sakarya meydan muharebesinden sonra Sakarya meydan muharebesinden sonra o Türk gerilemesi durdurulacak ilk defa tekrar inisiyatif bizim elimize geçecektir burada da yine 42 .ve 47. Giresun alaylarýnýn müthiþ ama müthiþ mücadelelerini görüyoruz Hüseyin Avni Alpaslan bey özellikle  Hüseyin Avni Alpaslan beyden bahsetmekte fayda var kendisi topal Osman la beraber doðu Anadolu da teþkilatý mahsusa birliklerinde görev yapmýþ topal Osman dan bunlar þikayetçi olunca kaymakam deðiþiyor kaymakam gelen kaymakam topal Osman a suikast düzenlemesi için adam tutuyor Türk bakýn bu gelen Türk  suikast olayýndan daha sonra topal Osman haber alacak gidecek kaymakamý alacak kaldýracak Trabzon valisinin önüne atacak gönderdiðiniz adam bana suikast düzenliyor noktasýnda Hüseyin Avni bey Giresun da askerlik þubesine atandýktan sonra topal Osman ý hep koruyup kollayacaktýr.2tane alay var zaten Giresun gönüllülerinden oluþan 42 ve 47 .alaylar birisinin komutaný Hüseyin Avni bey diðerinin komutaný topal Osman bey Hüseyin Avni bey Alpaslan soyadý veriyoruz soy adý çýkmadan verilen bir þey neden Alpaslan diyoruz çünkü o dönemki Türk yurdu dergisinde Alpaslan mahlasýyla yazmýþ olduðu yazýlardan dolayý Sakarya savaþýnda özellikle hüseynin Avni beyin ve birliklerinin müthiþ mücadelelerini biliyoruz ve þehit düþüyorlar zaten Hüseyin Avni bey orda baya bir þehit veriliyor hatta tekrar inisiyatif Türk ordusuna geçtiði zaman kim Taarruz edecek  sürecek yunan ordusunu dendiði zaman bunu yapacak düzenli askerlerimiz olmadýðýndan dolayý topal Osman tekrar öne çýkacak ben der milislerimle beraber Taarruzu yaparým komutaným diyerek bu þerefli vazifeyi de üzerine alacaktýr.yine bu dönemi bir ufaktan özetlemek gerekirse Yahya kemal bey atlýnýn su dizeleri çok güzel anlatýr Sakarya savaþý özellikle 22 gün 22 gece böyle netameli ve þiddetli geçtiðinden dolayý  süreklide ha maðlup olacaðýz ha yenildik ha yenileceðiz düþüncesi içersinde tedirgin Ýstanbul da ki insanlar o,derki þu kopan fýrtýna Türk ordusudur Yarabbi senin uðrunda ölen ordu budur yarabbi ta ki yükselsin ezanlarla mueyyet namýn galip et çünkü bu son ordusudur islamýn diye  o Sakarya savaþýndaki ordunun galip gelmesi için niyaz içersinde bulunur þiir ile beraber.daha sonra topal Osman ý ve muhafýzlarýný ata türkün gönüllü korumasý olarak göreceðiz kara zýpkalýlarý 1923 yýlýna gelindiði vakit artýk meclis de Lozan görüþmeleri yapýlmýþ ismet paþa Lozan daki görüþmelerini bitirip geliyor meclise bir rapor veriyor tabi mecliste çok aðýr tartýþmalar oluyor iki gurup var mecliste ata türkün ve diðer komutanlarýn olduðu  birinci gurup ve diðer tarafta da muhaliflerin olduðu ikinci gurup diye bilinen bir gurup var ikinci gurubun liderlerinden de birisi ali þükrü bey Trabzon mebusu kendiside çok baþarýlý asker kökenli denizci o dönemde ciddi manada muhalif bir kiþi tan gazetesini çýkartýyor Ankara da muhalif olarak ve ciddi manada da eleþtiriyor kapalý oturumlarda da daha sonra bu eleþtirilerden sonra ali þükrü beyin kendisinden bi dönem haber alýnamýyor ve en son ali þükrü beyle kim görüþtü Mustafa kaptan görüþtü Mustafa kaptan kim Mustafa kaptan topal Osman’ýn elamanlarýndan birisi sonra topal Osman ve Mustafa kaptan dinleniliyor ve yapýlan adli soruþturmada ali þükrü beyin topal Osman’ýn konaðýnda öldürüldüðü ortaya çýkýyor daha sonra topal Osman ve adamlarýnýn yani bu iþte eli olanlarýn yangýlanmasýna karar veriliyor dolayýsýyla kuþatýlýyorlar orda kýsa süreli bir müsademe bir çarpýþma oluyor topal Osman elamanlarý diyor ki karþýmýzdakilerde bizim arkadaþlarýmýz öldüresiye vurmayý öldüresiye ateþ etmeyin manasýnda kendiside yaralanýyor yaralý olarak hastaneye kaldýrýlmasý istenirken sedyeye yatýrýlýyor biraz öteye götürülüyor orda bir el silah sesi duyuluyor topal Osman’ýn sedyesinin olduðu yerde akabinde de boðazý kesilerek yaralý olmasýna raðmen hastaneye götürüyoruz diye alýnmasýna raðmen yol boyunca yol sýrasýnda boðazý kesilecek ve gömülecektir. Daha sonra mecliste tabi bir milletvekilinin öldürülmesindeki olaydan dolayý mezarý tekrar kazýlacak ve baþý kesildiðinden ayaklarýndan asýlacak ve teþhir edilecektir. Maalesef Türk tarihinde böyle kýymetli mangal yürekli kiþisi böyle hazin bir sonla karþýlaþacaktýr kendisi kendisini þöyle ifade eder ben der okuma bilmeyen mürekkep yalamamýþ okuma biliyor da mürekkep yalamamýþ birisiyim cahilim ama Türküm ve Müslüman’ým ney yaptýmsa da bu deðerlerim üzerine yaptým hata yapmýþ olabilirim hatalarýmý da söyleyin tabi idam edilmeden öldürülmeden önce konuþtuðu þeyler bu hata yapmýþ olabilirim hatalarým olmuþ olabilir bana doðrusunu da gösterin ben o doðruyu da yapmaya hazýrým diyecektir. Topal Osman’ýn sonu maalesef balkan savaþlarýyla baþlayan kahramanlýk öyküsü bu þekilde neticelenecektir sonlanacaktýr yine onlarýn 42 ve 47 alay askerlerinin Hüseyin Avni beyin o þahýslarýn haleti ruhiye sini göstermesi açýsýndan bir dörtlükle bitirelim þairin dediði gibi kahramanlýk ne yalnýz bir yükseliþ demektir nede yýldýzlar gibi parlayýp sönmemektir ölmezliði düþünmek boþuna bir emektir. Kahramanlýk saldýrýp bir daha dönmemektir. Topal Osman ve askerleri milisleri aynen bu dizelerde resim edildiði gibi insanlardýr sadýrýnca bir daha dönmeyi düþünmeyen insanlardýr. Topal Osman’ýn Ýade-i itibarýnýn verilmesi Giresunlularýn beklentisidir.

4.Tirebolu Kültür ve Sanat günlerinde yapýlan panelden panelist DOÇ.DR. Ercan KARAKOǒUN Sunumundan Recep Karakoç tarafýndan birbir not alýnarak hazýrlanmýþtýr.