| Yýpranma payý |
|
|
| Yazar recep | |
|
GEMÝ ADAMLARININ YIPRANMA PAYI YASAL DÜZENLEME TALEBÝ Gemi Adamlarýna, çalýþma koþullarýnýn aðýrlýðý bu çalýþma koþullarýnýn, psikolojisinde ve bedenlerinde yarattýðý yýpranmaya karþýlýk denizde çalýþtýklarý her yýl için sigortalýlýk sürelerine 90 gün ilave hizmet süresi veriliyordu. Erken emeklilik olarak ifade edilen bu süreye genelde yýpranma payý denilmekte idi. 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüðe giren 5510 sayýlý yasa ile geçmiþ yýllarýn yýpranma payý uygulamasý terk edilmiþtir. 5510 Sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Yasasýnýn 40′ýncý maddesi ile fiili hizmet süresi zammý olarak farklý bir düzenleme yapýlarak Bu kapsamda, 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun itibari hizmet süresine iliþkin ek 5. maddesi ile 5434 sayýlý Emekli Sandýðý Kanununun fiili hizmet süresi zammýna iliþkin 32. maddesi yürürlükten kaldýrýlmýþtýr. Yeni düzenleme ile denizcilik mesleði risk taþýyan iþler kapsamýndan çýkarýlmýþ, bir baþka deyiþle yýpranma payýndan yararlananlarýn kapsamý daraltýlmýþ ancak ayný yasada 2013 tarihinde yapýlan baþka bir deðiþiklikle kapsama farklý meslekler dâhil edilmiþtir. Deniz emekçilerinin hak ettikleri yýpranma payý iptal edilmiþtir. Gemi adamlarýnýn hangi þartlarda çalýþtýðý aþaðýdaki resimde açýkça anlaþýlmaktadýr. Bu gemide yýpranmadan yaþamak mümkünmüdür? 
NEDEN YIPRANMA PAYI Gemi adamý kimdir? Neden elinden alýnan yýpranma hakkýn tekrar ister? Gemide görev yapan ve sefere katýlan miçodan kaptana kadar deðiþik yeterlikteki denizcileri kapsayanlarýn her biridir. Gece gündüz demeden, fýrtýna ve harikeyne aldýrmadan, hele hele yýlýn 11 ayýný
Yurtlarýnýn dýþýnda geçirmeye mahkûm, sýla ve yurt özlemi konusunda çelikleþmiþ, statik elektriðin ve vibrasyonun durmadan vücudunda baský kurduðu yüzer hapishaneyi iþyeri edinmiþ, uzun seferlerde kamara, oturma salonu ve gemi güvertesi üçgeninden oluþan sýnýrlý bir mekânda uzun süre yaþamak zorunda kalan, Çok ortam deðiþtirmemenin yarattýðý býkkýnlýk ve içe kapanma, gemi üzerinde sadece belli sayýda insan ile iliþki halinde bulunma, her türlü sosyal aktivitelerinin dýþýnda kalma, deniz ve gemi ortamýnýn içinde yýpranýr, ömürlerini saðlýklarýný sosyalliklerini ailelerini kaybeden ama farkýnda olmayan. Denizin ortasýnda þirketten gelen telgrafla evladýnýn ve ya bir yakýnýný ani vefat ettiðini öðrenen ve bu haberi o arkadaþýnýza limana yanaþana kadar söyleyememek, evladýnýn veya yakýnýn ölümünün üstünden on on beþ gün geçtiðini öðrenen babanýn içinde kopan fýrtýnadýr gemi adamý. Bu yüzden ister yýpranma hakkýný Deniz emekçilerini statik elektrik ve gürültü yüklü bir çalýþma yaþamýnda kýsmen de olsa mutlu etmenin etkin yollarýndan birisi, onlara belli bir çalýþma yýlýný çalýþýlmýþ gibi ekleyerek daha kýsa sürede emekli olmalarýna ve mesleðin yüklediði olumsuzluklarý telafi etmelerine olanak saðlamaktýr. Bunun duraðý da yýpranma payýdýr, Diyor merhum Prof.Dr. Necmettin Akten. Denizcinin çalýþma koþullarýný anlamak isteyenler, tersanedeki bir gemiye gitsinler ve orada denizcilerle iki gün geçirsinler, birde bu iþi denizin ortasýnda metrelerce dalgalarýn arasýnda evinden, sevdiklerinden uzakta yaptýðýný düþünsünler. Sonrada Yýpranma hakkýný konuþsunlar.
2008 de denizcilerin yýpranmasýný alýp kendilerine yýpranma payý ve kýyak emeklilik veren milletvekillerinden yapýlacak bir yasal düzenlemeyle denizciler yýpranma payýný iþe baþladýðý tarihten itibaren geri iade etmelidirler. Bu yasanýn denizcilere ait kýsmý deniz iþ kolunda ki zorluklar göz önüne alýnarak hazýrlanmýþ deðil. Öyle olsa bürokrasi de bu kadar denizci kökenli insanlarýn yer aldýðý, Ulaþtýrma bakanýnýn denizde çalýþmasa da yýllarýn denizcisi olduðu, iktidar ve muhalefet partisi milletvekilleri arasýnda gene çok tecrübeli denizcilerin mecliste bulunduðu bir dönemde denizcilerin yýpranma hakký kaldýrýlýr mýydý? Bu yasayý hazýrlayanlarýn %2 prim maliyeti açýsýndan armatör kökenli, iþveren milletvekilleri olduðu anlaþýlmaktadýr. Aylarca evinden, ülkesinden uzakta olan, kimi zaman günlerce fýrtýnalar içinde seyir yapan, Bazen doðum yapan eþinin yanýnda olamayan, bazen cenazesine yetiþemeyen, bayramlarý, doðum günlerini ailesinden çok uzaklarda kutlayan, günlerce fýrtýnalý denizde yemek bile yiyemeyen, makine dairesindeki bir arýzanýn giderilmesi için günlerce uykusuz kalan. Her ne kadar teknolojik geliþme, otomasyon, Ýþ Saðlýðý ve Güvenliðine iliþkin önlemler dikkate alýnsa ve uygulamaya konulsa da denizde çalýþma biçiminin uygulanmamasý gibi bir seçenek bulunmamaktadýr. Deniz çalýþanlarýný yýpratan, yaþamlarýndan çalan ve meslek ömürlerini kýsaltan bu durumun telafisi, yapýlan araþtýrmalarýn bulgularý da dikkate alýnarak bir yasal düzenlemeyle olanaklýdýr. Deniz kazalarýnda meydana gelen ölümlerin dahi kesin sayýlarý tam olarak bilinmezken, denizde çalýþma þartlarýnýn yol açtýðý kronik hastalýklar veya ölümlerle ilgili gerek dünyada gerekse ülkemizde yapýlmýþ kapsamlý çalýþmalar ve saðlýklý veriler bulunmamaktadýr. Gemi adamlarý Gerektiðinde itfaiyecidir. Yangýný söndüremezse deniz ile birlikte yanacaðýný bilir.
Bazý bölgelerde, bir balýkçý teknesinin dahi yanýndan geçerken tedirgin olan, günlerce kaçýrýlma endiþesi yaþayan, bütün bunlara ek olarak ailelerinin de korkularýný önlemeye çalýþan bir denizci mutlaka kendisinden bir þeyler verir. Okyanusta yaþanan kazalarý ve yaþanan tehlikeli olaylarý Komu oyuna yeterince aktaramadýðýmýz için gemi adamlarýnýn çalýþma þartlarý 1954 yýlýndan bu yana revize edilmemiþtir. Yukarýdaki resimler okyanusta yaþananlarý zihninizde canlandýrmanýz açýsýndan yararlý olacaðýna inanmaktayýz. Þu gerçeðe deðinmeden geçmemiz, gemi adamlarýna verilen önem ve deðerin ne durumda olduðunun anlaþýlmasý noktasýnda sizlere yardýmcý olacaktýr.
4
Aralýk 2012 Tarihinde Karadenizde SOS veren bir gemiye kurtarma operasyonu
yapmak üzere þile limanýndan çýkýþ yaparken kötü hava koþulu sebebiyle taþlara vurarak
hayatýný kaybeden üç denizci kardeþimiz tüm dünyanýn gözü önünde göz göre göre
hayatýný kaybettiler.
Bu Kazaya
sebebiyet veren yöneticilerin kusurlu olup olmadýklarý için haklarýnda
soruþturma açýlmasýna bakanlýk izin vermedi. Olay araþtýrýlmadan kapanýp gitti.
Yaþananlardan anlaþýlýyor ki sýkýntýlar yeterince anlatýlamamýþ ki, yýpranmanýn ilk kaldýrýldýðý meslek gruplarý arasýnda kalmýþ sahipsiz denizciler. Bu sorunu sendikalar, denizci sivil toplum örgütleri, meslek liseleri, denizcilik yüksekokullarý ve denizcilik fakültelerinin ortak çalýþmasýyla çözülebilir. Burada bu kurumlara çok iþ düþmektedir. 2008 yýlýnda yapýlan mevzuat deðiþikliðiyle yýpranma payý ellerinden alýnan yýpratýcý mesleklerin çalýþanlarý bu kez 2013 yýlýnýn ocak ayýnda bu hak yalnýzca yasayý çýkaran milletvekilleri tarafýndan kendilerine ve gazetecilere verilince tepki göstermeye baþladýlar. Biz gemiadamlarý 2008 de haksýz yere elimizden alýnan hakkýmýzý geri istiyoruz. Bu konuda gemi damlarýnýn üye olduðu ilgili sendikalar ve diðer denizci sivil toplum kuruluþlarýyla birlikte konuyu her fýrsatta ve her platformda gündeme getirmeye yýpranma hakký geri alýnana kadar devam etmeliyiz. Denizcilerin çalýþma þartlarýnýn zorluðundan ziyade, denizciliði bir illet olarak deðerlendirip olaya bakmak daha saðlýklý ve doðru bir kanaate varmamamýza yardýmcý olacaktýr. Denizciliði bir meslek olarak deðil bir yaþam biçimi, yaþam alaný olarak deðerlendirmek lazým gelmektedir. Denizciler hayatlarýnýn en güzel, en deðerli, en verimli bölümlerini gemi üzerinde, ülkesinden, sevdiklerinde, dünya nimetlerinden ayrý geçirirler. Denizciler ötekilerdir, ötekileþtirilmiþlerdir. Dünyada zor, aðýr þartlarda çalýþanlar tabiki de denizciler deðildir. Madenciler, inþaatçýlar, fýrýncýlar, bankacýlar bu meslek guruplarý da zor þartlar altýnda çalýþanlardýr þüphesiz. Fakat denizcilik baþkadýr, iþin zorluðundan ziyade mesleðin bir illet oluþundadýr sýr. Yukarýda saydýðýmýz meslek guruplarý akþam evine gelince günün yorgunluðu uçar gider, hafta sonu eþiyle, çocuklarýyla, annesi babasý, kardeþleriyle, kýz arkadaþýyla, yavuklusuyla bir yemeðe, sinemaya, tiyatroya, konsere gittiði zaman yorgunluðu üzerinden atar.
Denizci
öylemi? Denizcinin sevdiði, Ailesi, yavuklusu, tiyatrosu, konseri, sinemasý,
düðünü, bayramý, cenazesi olmaz. Denizci sabit bir hayat yaþayamaz, gün gelir,
günlerce fýrtýnayla boðuþur, yemek olmaz, moral olmaz, sevdiði birisini sadece
hayalde yaþar.
Denizcilerden yýpranma payýný kaldýranlarýn
Ýstanbul da Marmara denizinde lodos da ulaþým için kullandýðýnýz gemiler
seferlerini iptal ederken Açýk denizde bu þansý yoktur denizcilerin. Onlar Ya
var olur ya da yok olur, hayatta kalma mücadelesi verirler, dua ederler makine
stop etmesin diye, bilirler fýrtýnada stop eden makine duran kalp den farksýz
deðildir fýrtýnada denizci acil servis doktoru gibidir makinanýn baþýnda.
Denizcinin evine sevenlerine, ailesine ayýracaðý vakit senede 30 gündür. Denizcinin geri kalan ömrü devamlý çalýþýr durumda olan Makinanýn sesi, statik elektrik, vibrasyon ve sallanan bir ortamda geçer. Ülkemizde ortalama insan ömrünün 78 ila 80 yýl olduðu düþünelim. Kiþinin on sekiz yaþýna kadar olan çocukluk dönemi bir yýl askerlik ekleyelim etti 19 yýl. Toplam ömür olan 80 yýldan, emeklilik yaþý olan 60 çýkardýðýmýzda eriye 20 yýl kalýr,20 yýldan da çocukluk yýllarý olan 19 yýlý çýkardýðýmýzda geriye 1bir yýl kalýr,60 yýllýk çalýþma hayatýnda 5 yýlda izin kullandýðýný düþünürsek bir denizciye Ailesiyle, sevdikleriyle yaþamaya kalan zaman kocaman 6 altý yýl. Denizci ailelerinin, denizci çocuklarýný ve eþlerini iyi analiz etmeli ve onlarý anlamak gerekmektedir. Çünkü denizci eþlerinin iyi ve kötü gününde eþleri yanlarýnda yoktur, yanlarýnda olamazlar. Bu anlamda denizcilerin yýpranma fiili hizmet, erken emeklilik haklarýnýn tekrar deniþ iþ kolunda iþe baþladýðý tarihten itibaren geri iade edilmesini talep etmekteyiz. Gemi Adamlarýnýn çalýþma þartlarýný bu linkleri açarak biraz olsun anlamak mümkün olacaðý kanaatindeyim https://www.facebook.com/VesselFinder/videos/961332277291129/ https://www.facebook.com/VesselFinder/videos/961337990623891/ https://www.facebook.com/VesselFinder/videos/961330413957982/
Denizcilik mesleði ve iþ kolunu iþçi-iþveren iliþkileri, çalýþma koþullarý, iþyeri, ücretler, iþ saðlýðý ve iþ güvenliði, sosyal hayata eriþebilir olmak gibi konular bakýmýndan diðer meslek ve iþ kollarýndan ayýran kendine has koþullarý vardýr. Uluslararasý Denizcilik Örgütüne (IMO) göre denizcilik en tehlikeli sektörlerden biridir. Gemi sahipleri ve yöneticileri denizcilik 50 yaþýn üzerindeki deniz çalýþanlarýna iþ vermemektedir. Bu yaþlardaki gemi adamlarý iþ bulmakta çok ciddi sýkýntý çekmektedirler. Bu yaþ sýnýrý giderek daha da aþaðýya,40 yaþa kadar düþmeye baþlamýþtýr. Ehil olmak, yeterli belgelere sahip olmak ve tecrübeli olmak istikrarlý bir iþin garantisi deðildir. Denizcilik þirketlerine yapýlan iþ baþvurusunda deðerlendirmeye alýnmayan yaþ esasen gemi adamlarýnýn emeklilik yaþ sýnýrýný belirlemektedir. Ýstihdam sýnýrlamasý göz önüne alýndýðýnda esasen deniz çalýþanlarýnýn emeklilik yaþlarý için ayrý bir yasal düzenlemeye ihtiyaç bulunmaktadýr. Bir baþka deyiþle deniz çalýþanlarýnýn emeklilik yaþlarýyla meslek ömürleri baðdaþtýrýlmalýdýr. Gemi adamlarýnýn yýpranma payýnýn kaldýrýlmasý lobiciliðin armatör kökenli milletvekillerinin yaptýklarý da tarafýmýzdan bilinmektedir, lakin haklý da olabilirler. Ýtibarý hizmet uygulamasý iþveren %2 bir mali prim yükü getirmektedir. Bu durum düzenlene bilir %2 ya da her ne kadar ise, bu primi gemi adamlarý kendisi ödeyerek erken emekliliðin tekrar geri verilmesi gemi adamlarý için zarurettir, gerekliliktir. Söz konusu düzenlemenin sosyal taraf olan sendikamýzla, derneklerimizle ve asýl olan sahadaki gemi adamlarýyla istiþare edilerek yapýlmasý gerekmektedir. Sorumlu bir STK olan ve 19 Derneðin oluþturduðu TÝREBOLU DERNEKLER FEDRASYONU Coðrafi ve sosyal yönden üyelerinin %99 denizci olan bir federasyon olarak Yöremiz halkýnýn en büyük sýkýntýsý olan Gemi adamlarýna erken emekliliðin ivedilikle iade edilmesini beklemekteyiz. Yazarýmýz Ayhan YÜKSEL Ýlçemizin Denizci bir ilçe olduðunu geçmiþten günümüze TÝREBOLULU DENÝZCÝLER adlý bir kitapta toplamýþtýr. Recep KARAKOÇ Bu e-posta adresi spam korumalýdýr. Lütfen JavaScriptleri etkinleþtirin.
»
Yorum yok Þu anda hiç yorum yok.
» Yorumu Gönder
Sadece üyeler yorum yazabilir
Lütfen giriþ yapýn veya üye olun!. |
| < Önceki | Sonraki > |
|---|
Tüm Yazıları (187)
